Dit boek het vervolg op ‘Sapiens’, van dezelfde auteur. Het boek maakte een verpletterende indruk op me, alleen al in de – nogal uitgesponnen – Inleiding, die eigenlijk niet eens bij het boek hoort.

In deze inleiding, genaamd de ‘New Human Agenda’ meldt Hariri eigenlijk kortweg dat bij het begin van het derde millennium het humanisme volledig heeft gezegevierd. Niet zo zeer in ideëel, maar vooral in materieel opzicht. “Most people rarely think about it, but in the last few decades we have managed to rein in famine, plague and war.”

Op dit punt aangekomen, richt de mensheid zich nu op zijn ultieme doel, de ‘upgrade’ van mensen in goden. Hariri meent dat de fase van het humanisme aan zijn einde komt. Dat klinkt beangstigend, maar je moet bedenken dat het humanisme niet meer dan 300 jaar heeft geduurd, terwijl bij voorbeeld de farao’s 3000 jaar hebben geregeerd. “The single greatest constant of history is that everything changes.” Dit einde van het humanisme zou zeer wel – in de loop van de 21e eeuw – kunnen komen doordat een nieuwe mensensoort, door ons zelf via ‘bio-engineering’, ‘cyborg-engineering’ en ‘engineering’ van niet organische wezens homo Sapiens zal uitmoorden, precies zoals Sapiens dat met vele andere dieren- en mensensoorten heeft gedaan.

Ik vond dit een adembenemende gedachte. Toch is dat niet wat ik het meest aan het verhaal van Hariri heb over gehouden. Dat was het vervolg van zijn verhaal: Er is geen twijfel dat Homo Sapiens de machtigste is van alle species op aarde. Maar hoe flikte Sapiens dat nou? Wat onderscheidt ons nou echt van andere dieren? Hariri fileert feilloos allerlei opties die genoemd worden. Wij mensen zouden een ziel hebben, een bewustzijn en dieren niet. Of wij zouden slimmer zijn dan dieren. Al die argumenten kloppen niet. Het enige – maar wel heel grote – verschil tussen ons en andere dieren is dat wij in staat zijn om grootschalig én flexibel onze werkzaamheden te coördineren en samen te werken. Bijen kunnen ook met heel veel dieren tegelijk samenwerken, maar zij kunnen dat alleen maar in een vast patroon doen. Olifanten kunnen wel flexibel samenwerken, maar zij kunnen dat alleen maar in kleine groepen doen.

Hóe wij grootschalig kunnen samenwerken? Dieren leven in een duale realiteit: ze zijn zich bewust van objectieve dingen in hun omgeving, zoals bomen en rotsen én ze kennen subjectieve ervaringen, zoals angst. Sapiens leeft in drie-lagige realiteit. Zijn wereld kent naast objectieve dingen en subjectieve ervaringen ook ‘verhalen’. Het zijn deze verhalen van ‘Jezus Christus’, ‘de Franse Revolutie’ tot ‘Apple inc.’ die ons echt motiveren en die ons helpen tot ‘grote dingen’ te komen. Een fascinerende gedachte. “Fiction isn’t bad. It is vital. Without commonly accepted stories (..) no complex human society can work.”

Maar blijft wel de vraag: “We invented them to serve us; how come we find ourselves sacrificing our lives in their service?”

Klik hier voor een samenvatting van dit boek

Transactiemanagement is de kunde van het leggen van waardevolle verbindingen.

Ik sta klaar voor denken, doen en delen

Neem contact op